Çene Darlığı Nedir?
Çene Darlığı Neden Oluşur?
Çene darlığının en sık karşılaşılan nedenleri genetik yatkınlık olması, uzun süreli ağızdan nefes alma (alerji, geniz eti veya burun tıkanıklıkları nedeniyle), parmak emme, uzun süreli biberon ya da emzik kullanımı gibi alışkanlıkların var olmasıdır. Genetik sebeplerle de çene darlığı olabilir ancak bebeklikten itibaren herhangi bir sebeple burnundan sağlıklı nefes alamayan bir çocuğun üst çenesinin, aile genetiğinde hiç olmasa bile daralabileceğini de bilmemiz gerekir. O nedenledir ki çocuklarda bebeklik çağından itibaren her sene Kulak Burun Boğaz hekimleri tarafından yapılması gerekli olan düzenli yıllık kontroller öneriyoruz. Çünkü 2-7 yaş aralığında burundan sağlıklı nefes alabilmenin, üst çene darlığı yaşamamak açısından önemi çok fazladır. Alerjik yapıya sahip olduğu için veya sıklıkla üst solunum yolu enfeksiyonu yaşadığı için burnundan nefes alamayan çocuklarda, bu durumun önlemlerinin alınmaması üst çene darlığına yol açar. Ayrıca nefes problemi olduğu için üst çenesi daralmış kişilerde, erken teşhisle üst çene genişletilmez ise; zamanla üst çene darlığı olması da burun solunumunu zorlaştırarak, ağızdan nefes alma alışkanlığının artmasına neden olur ve tablo gitgide kötüleşir. Ağızdan nefes alma alışkanlığı kişilerin genel sağlığı açısından istenen bir durum değildir, çünkü ağızdan alınan nefeste vücudumuzdaki hücreleri oksijene doyurmak için yeterli kapasite yoktur. En kaliteli nefes burun nefesidir ki çocukların büyüme dönemlerindeki gelişimindeki öneminin yanısıra, ileride kişide kalp-damar rahatsızlıklarının görülmemesi açısından bile kritiktir. Bu nedenle 6 yaşından itibaren ise yılda 1 kez ortodonti kontrolü öneriyoruz…
Üst çene darlığı belirtilerini siz de bilin 👇
Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun!
Eğer;
- Burnundan rahat nefes alamıyorsa veya burnu kış ayları boyunca veya bahar ayları geldiğinde sürekli tıkalıysa
- Sizi dinlerken veya televizyon izlerken olduğu gibi bir noktaya odaklandığı anlarda ağzı sürekli açıksa
- Uyurken ağzı açık uyuyorsa veya horluyorsa
- Ağzının suyu çok fazla akıyorsa veya konuşurken çok fazla tükrük saçıyorsa
- Ses tonu burnu tıkalıymış gibi rezonanslı geliyorsa veya bazı harfleri tam çıkaramıyorsa mutlaka bir Kulak Burun Boğaz hekimine ve bir Ortodonti uzmanına kontrole gidilmelidir…
Çene Darlıkları Nelere Yol Açar?
➡️ Çene darlıkları, herkesin bildiği üzere dişlerin düzgün dizilimine engel olur
➡️ Diş çapraşıklıklarına yol açmasının yanısıra, sürme yaşı itibari ile genellikle çenede en son yerini alması gereken köpek dişlerinin sığamayarak, çene kemiği içerisinde gömülü kalmasına yol açabilirler
➡️ Ayrıca üst çenesinde darlık olan kişilerde; alt ve üst çeneler arasındaki boyutsal uyum bozulacağı için çiğneme fonksiyonu da bozulur. Çünkü normal bir fonksiyon olabilmesi için boyutsal olarak üst çenenin genişliğinin kutu kapağı gibi alt çeneyi sararak, alt çeneyi kapsaması gerekir. Üst çenenin boyutsal olarak alt çeneyi kapsayamaması ve dar olması kişileri tek taraflı çiğnemeye yönlendirerek, simetrik olmayan bir çiğneme fonksiyonu sağlayacağı için, çiğneme kaslarında asimetrik şekillenmeye yol açar ve zamanla çene ekleminde de hasarlar meydana gelir.
Çocuklarda Çene Darlığı ve Erken Müdahale
Çocukluk döneminde çene gelişimi devam ettiği için çene darlığına erken müdahale etmek çok daha kolay ve etkilidir. Erken teşhis, hem ileride sürecek olan daimi dişlerin dizilimini kolaylaştırır hem de yüz gelişimini ve çiğneme kaslarını olumlu yönde etkiler.
Olası tedavisi seçenekleri ise şunlardır ;
Çene Darlığı Nedir?
Genişletme Apareyleri
Sabit ya da takıp çıkarılabilir apareylerle 6-13 yaş aralığındaki çocuklarda üst çene kontrollü bir şekilde genişletilebilir. Bu işlem genellikle ağrısızdır ve 7 ay içerisinde etkili sonuçlar verir. Hareketli apareyler 7-9 yaş aralığında etkili olurken, 10-13 yaş aralığındaki çocuklarda kemik doku daha fazla güçlenmiş olduğu için genellikle üst çeneye yapıştırdığımız sabit apareylerle genişletme yapmayı tercih ederiz.
*Peki Yetişkinlerde de Üst Çeneyi Genişletmek Mümkün müdür? *
Cevap: EVET!
Yetişkin bireylerde kemik gelişimi tamamlandığı için çene genişletme işlemleri yine yapılabilir fakat çocuklarda yapılan direkt dişlere yapıştırılan apareylerle değildir, daha farklı apareyler planlanır.
Yetişkinlerde kullandığımız apareyler ya kemikten destek almamızı gerektiren, kemiğe minividalar takarak yaptığımız apareylerdir, ki bunlar genç yetişkinlerde etkili olurlar (15-27 yaş aralığı düşünülebilir, fakat kişinin kemik yapısına göre de farklılık göstermektedir) ya da direkt cerrahi müdahale ile yapılan üst çene genişletme tedavileridir. (30 yaş ve üzeri kişilerde genel anestezili bir ameliyat ile üst çenenin genişletilmesini içerir)
Yetişkinlerde hafiften ağıra darlığın şiddetine göre tedavi seçenekleri şunlardır ;
1. Ortodontik Tedavi
Hafif çene darlıklarında, çene kemiğinin genişliği izin verdiği sürece, braketler veya şeffaf plaklar ile üst dişlerin dizilimini daha geniş bir U harfi şekilde düzgün hizalayarak, alt çenedeki dişler ile üst çenedeki dişler arasındaki uyum yakalanıp, çiğneme problemleri ortadan kaldırılabilir.
2. Minivida Destekli Apareyler ile Genişletme
Genç yetişkin hastalarda (15-27 yaş) kemik maturasyonu henüz çok yüksek seviyelere ulaşmadığı için, üst damakta piercing gibi kolaylıkla uygulanan minivida veya mini implant olarak bilinen kemik içi vidalar yardımıyla kemikten destek alarak genişletme yapmamız mümkün olabiliyor.
3. Cerrahi Destekli Genişletme
İleri yaşlardaki şiddetli çene darlıklarında genel anestezi altında cerrahi destekleri alınarak yapılan üst çene genişletme işlemleridir.
Neden Tedavi Önemlidir?
Çene darlığı yalnızca estetik bir problem değildir. Tedavi edilmediğinde;
- Dişlerde çapraşıklık ve estetik problemler
- Üst köpek dişlerinde gömülü kalma
- Fonasyon (konuşma) bozuklukları
- Ağızdan nefes alma
- Uyku apnesi
- Çiğneme sorunları ve buna bağlı olarak dişlerde kayıplar
- Çiğneme kaslarında ve yüzde asimetri
- Temporomandibular eklem (çene eklemi) rahatsızlıkları gibi ciddi sağlık problemleriyle karşılaşmak mümkün olabilir.
Her Yaşta Müdahale Mümkün!
Çene darlığına erken yaşta müdahale edilmesi en etkili ve en kesin sonuç sağlayan yöntem olsa da, yetişkinlerde de çeşitli tedavi seçenekleriyle başarılı sonuçlar elde edebilmekteyiz. Eğer siz ya da çocuğunuzda çene darlığı olabileceğini düşünüyorsanız, bir ortodontiste başvurarak profesyonel bir değerlendirme almanız faydanıza olacaktır🤩
